Od cegiełki do imperium: Fascynująca historia LEGO

Choć dziś trudno wyobrazić sobie dzieciństwo bez kolorowych klocków LEGO, niewielu wie, że ta kultowa zabawka narodziła się w małym warsztacie stolarskim w Danii. Tak, zaczęło się od drewna, plastik przyszedł potem, a wraz z nim coraz większa popularność aż do globalnej potęgi. Jak to się stało, że proste plastikowe cegiełki zrewolucjonizowały świat zabawy? Cofnijmy się do początków i zobaczmy, jak powstało królestwo z klocków.

Od mebli do zabawek – początek wielkiej zmiany

Założyciel LEGO – Ole Kirk Christiansen, długo przed narodzeniem się tej nazwy, prowadził zakład stolarski. Warsztat ten, działający już od 1895 roku, zajmował się głównie budową domów i produkcją mebli. Z pomocą kilku uczniów i pracowników Kristiansen rozwijał swoją działalność, aż do 1924 roku, kiedy to w zakładzie wybuchł pożar – iskra zapaliła trociny i zniszczyła cały budynek. Mimo tragedii, Kristiansen nie zrezygnował – odbudował warsztat w większej i nowocześniejszej formie, szykując się do dalszego rozwoju. Niestety, wkrótce nadeszła Wielka Depresja i wraz z nią gwałtowny spadek liczby klientów. Aby utrzymać się na rynku, Kristiansen skupił się na mniejszych projektach, takich jak miniaturowe modele swoich produktów – stołków, desek do prasowania czy drabinek. To właśnie te małe, uproszczone wersje codziennych przedmiotów stały się inspiracją do stworzenia zabawek – i tym samym wyznaczyły nowy kierunek dla jego działalności. Były to m.in. samochodziki, domki i zabawki na sznurku, które Christiansen zaczął wytwarzać w 1932 roku.

Jak powstała nazwa LEGO?

W 1934 roku Ole Kirk Kristiansen ogłosił wśród pracowników konkurs na nazwę firmy. Spośród propozycji wybrał „LEGO” – skrót od duńskiego leg godt, czyli „baw się dobrze”. Po jakimś czasie pracownicy odkryli, że słowo to można też luźno tłumaczyć z łaciny jako „składam” – co okazało się niezwykle trafne dla przyszłości marki.

Wkroczenie w erę tworzyw sztucznych

W 1944 roku firma LEGO postanowiła ulepszyć swoje zabawki, tworząc nowy system budowlany oparty na prostokątnych klockach z wystającymi wypustkami, które umożliwiały ich łatwe łączenie. W 1949 roku, LEGO zaczęło produkować pierwsze plastikowe klocki pod nazwą „Automatic Binding Bricks”. W 1953 roku klocki otrzymały nową nazwę – „Lego Mursten”, czyli znane nam dzisiaj „klocki LEGO”. Początkowo klocki LEGO miały pewne ograniczenia – ich zdolność do łączenia była dość słaba, a same klocki niezbyt wszechstronne. W 1959 roku wprowadzono poprawki, dodając puste rurki w spodniej części klocków, co znacznie poprawiło ich zdolność do łączenia oraz zwiększyło wszechstronność. Nowy projekt został opatentowany, a firma zabezpieczyła kilka podobnych rozwiązań, aby uniknąć konkurencji.

W 1960 roku LEGO ponownie zostało dotknięte przez pożar, który zniszczył większość zapasów drewnianych zabawek. Po tym incydencie Godtfred Kirk Christiansen, syn założyciela, podjął decyzję o całkowitym porzuceniu produkcji drewnianych zabawek. Wierzył, że plastikowe klocki są już wystarczająco silne, by stać się podstawą działalności firmy.

Legoland – pierwszy park tematyczny LEGO

7 czerwca 1968 roku w Billund otwarto pierwszy park tematyczny Legoland. Park, zajmujący 12 000 m², zachwycał odwiedzających szczegółowymi modelami miniaturowych miast, które w całości zbudowano z klocków LEGO. Pomysł ten okazał się genialny dla firmy. W pierwszym roku działalności przyciągnął 625 000 gości, a w ciągu kolejnych 20 lat rozrósł się ponad ośmiokrotnie, przyciągając blisko milion odwiedzających rocznie. W tym samym czasie sprzedaż zestawów LEGO osiągnęła rekordowy poziom – ponad 18 milionów sztuk w 1968 roku.

Nowe pomysły, nowe linie

W latach 80. LEGO zaczęło wykorzystywać swoje klocki w edukacji, tworząc w 1980 roku dział edukacyjny, który później przekształcił się w LEGO Dacta. Dzięki temu zabawki LEGO stały się narzędziem rozwijającym kreatywność i zdolności rozwiązywania problemów u dzieci. Firma nie ograniczała się tylko do zabawek – w 1981 roku wprowadzono nową generację pociągów LEGO, a dwa lata później, seria Technic zyskała miano „Expert Builder”, wprowadzając bardziej zaawansowane modele.

W 1989 roku LEGO wypuściło nową linię – LEGO Pirates, która wzbogaciła system o tematykę piracką, a także poszerzyło asortyment postaci o różne wyrazy twarzy. Te innowacje wywołały kontrowersje wśród niektórych kolekcjonerów, którzy preferowali prostsze minifigurki. Dalszy rozwój firmy obejmował wprowadzenie nowych linii, takich jak LEGO Model Team (1990), oraz rozszerzenie obecności międzynarodowej – LEGO otworzyło fabryki w Malezji i Kanadzie.

Kryzys – trudne lata 90. i początek 2000.

Po rekordowych sukcesach, LEGO zaczęło borykać się z problemami finansowymi. Od 1992 roku zyski firmy spadały, a w 1998 roku LEGO ogłosiło pierwszą stratę w swojej historii, wynoszącą 23 miliony funtów. Zmiany w zespole projektowym, wprowadzenie mniej skomplikowanych zestawów i próba dostosowania produktów do szybszych czasów produkcji spotkały się z mieszanym odbiorem wśród wiernych fanów. W 2004 roku firma zanotowała stratę na poziomie 174 milionów funtów. Błąd w ocenie rynku i brak innowacji sprawiły, że LEGO utraciło swoją dominującą pozycję na rynku zabawek.

Od kryzysu do sukcesu

Po latach trudności finansowych i kryzysu, LEGO zaczęło odzyskiwać pozycję na rynku. Od 2004 roku firma przeniosła produkcję do Meksyku, a dystrybucję do Czech, co pomogło w optymalizacji kosztów. Kluczową rolę odegrała strategia oparcia się na licencjach – tematyczne zestawy związane z popularnymi markami, jak Star Wars czy Indiana Jones, przyciągnęły nowych fanów. W USA sprzedaż wzrosła o 32%, a globalnie w 2008 roku osiągnięto 18% wzrostu sprzedaży. Licencje stały się jeszcze ważniejsze w Ameryce, gdzie aż 60% sprzedaży było związane z popularnymi markami. Firma, choć jeszcze w 2004 roku bliska bankructwa, wkrótce odżyła, stając się silnym graczem na rynku, dzięki skutecznej adaptacji i powrotowi do korzeni – zabawy, kreatywności i szerokiego wachlarza tematów.

Klocki które nie przestają inspirować

Historia LEGO to opowieść o wytrwałości, innowacji i przezwyciężaniu przeciwności losu. Od skromnych początków w małym warsztacie stolarskim po globalną potęgę, firma zrewolucjonizowała świat zabawek i stała się symbolem kreatywności. Mimo trudnych lat i kryzysów, LEGO wciąż inspiruje kolejne pokolenia do tworzenia i rozwijania wyobraźni. Klocki LEGO są dzisiaj nie tylko zabawką, ale także narzędziem do nauki, rozwoju oraz wspólnej zabawy, co czyni je jednym z najbardziej rozpoznawalnych i cenionych produktów na świecie.

Źródła:

• Wiencek, Henry (1987). The World of LEGO Toys. New York: Harry N. Abrams, Inc., Publishers.
• Celebrating 80 Years of LEGO | Smart News | Smithsonian Magazine
• Willy Horn Hansen (1982). 50 Years of Play. The Lego Group.
• Lipkowitz, Daniel (2009). The LEGO Book – Volume 1 (1st ed.). London: Dorling Kindersley. p. 21.
• Feloni, Richard. „How Lego Came Back From The Brink Of Bankruptcy”