Herbata – czym właściwie jest, jak powstaje i czym różnią się jej rodzaje?
Herbata to drugi, zaraz po wodzie, najczęściej spożywany napój na całym świecie. Jest znana i pijana niemal w każdym zakątku naszego globu, na miliardy różnych sposobów. Chociaż potocznie “herbatą” określamy także napary ziołowe i owocowe, yerba mate czy rooibos, to botanicznie nie są one prawdziwą herbatą. Czym więc tak naprawdę jest herbata i jakie główne rodzaje tego napoju wyróżniamy?
Camellia sinensis i herbaty, które z niej powstają
Istnieje wiele rodzajów herbat, jednak wszystkie pochodzą od jednej rośliny. Camellia sinensis to gatunek pochodzący z pogranicza Chin, Indii oraz Mjanmy. Obecnie krzew ten jest uprawiany w wielu rejonach świata, w różnym klimacie i na różnych glebach, co wpływa na smak wytwarzanej z niego herbaty. Jednak to nie sama uprawa decyduje o rodzaju herbaty. Wyróżnia się sześć podstawowych rodzajów herbat: białą, zieloną, żółtą, oolong, czarną i pu-erh. Różnią się one sposobem przetwarzania i przygotowania, przez co każda z nich ma specyficzny smak i aromat.
Herbata biała – słodka i delikatna
Powstaje z pączków oraz bardzo młodych liści herbaty. Zbiera się je wiosną i suszy. W smaku jest delikatna, lekko słodkawa, z kwiatowymi nutami. Zaleca się parzyć ją w niższej temperaturze wody – 75–80°C. Zawiera ona mało kofeiny i wysoki poziom antyoksydantów.
Herbata zielona – świeża i pobudzająca
Powstaje z liści suszonych od razu po zebraniu, co zapobiega jej utlenianiu. Nie podlega procesowi fermentacji. Ma świeży, lekko trawiasty smak, czasem z nutami orzechów lub morskimi. Do najbardziej znanych rodzajów zielonej herbaty zaliczamy:
- Gunpowder (Chiny)
- Sencha (Japonia)
- Matcha (Japonia)
Aby ją przygotować używaj wody o temperaturze 70–80°C. Zawiera dużo antyoksydantów oraz średnią ilość kofeiny.
Herbata żółta – łagodna i aksamitna
Do jej produkcji, podobnie jak w przypadku herbaty białej, stosuje się pączki oraz bardzo młode liście. Są one powoli suszone, ale i zawijane w wilgotne płótna – co sprawia, że ulegają podobnemu, lecz dużo delikatniejszemu, procesowi co fermentacja czarnych herbat. Zmienia to jednak ich kolor i smak – łagodny, lekko słodkawy, z delikatnymi nutami owocowymi. Jak ją parzyć? Najlepiej w temperaturze 80–85°C. Jest delikatna i zawiera stosunkowo dużo antyoksydantów.
Herbata oolong – kwiatowa i mleczna
Półfermentowana herbata, której liście są częściowo utleniane. Dzięki temu ma w sobie cechy herbat zarówno zielonych, jak i czarnych. Ten typ często jest również prażony nad węglem drzewnym. W smaku jest dość złożona, z nutami kwiatowymi, owocowymi i czasem mlecznymi. Zaleca się ją parzyć w temperaturze 90–96°C. Ma umiarkowaną zawartość kofeiny.
Herbata czarna – intensywna i karmelowa
Powstaje w wyniku czteroetapowego procesu: więdnięcia, skręcania, fermentacji i suszenia. Liście tej herbaty są w pełni utleniane. Za sprawą takiego przygotowania ma ciemniejszy kolor i jest intensywniejsza w smaku, który jest bogaty i głęboki, często z nutami karmelu, orzechów lub przypraw. Wyróżnia się cztery główne rodzaje tej herbaty (nazwane od miejsc uprawy):
- Yunnan (Chiny)
- Assam (Indie)
- Darjeeling (Indie)
- Ceylon (Sri Lanka)
Do jej parzenia używa się wody o temperaturze 95–100°C. Średnio, ma w sobie najwięcej kofeiny spośród herbat.
Herbata pu-erh – głęboka i ziemista
To rodzaj herbaty, której liście są fermentowane i dojrzewają przez długi czas. Dzięki temu nabiera intensywnego smaku i aromatu. Wyróżnia się głębokim, ziemistym smakiem oraz nutami drewna. Niektórzy porównują również jej aromat do wilgotnej ziemi. Powinna być parzona w wodzie o temperaturze 90–95°C. Może zawierać stosunkowo dużo kofeiny.
