Historia tatuażu

Tatuaż jest jedną z najstarszych form ozdabiania ciała. Jego historia sięga tysięcy lat i obejmuje różnorodne kultury na całym świecie. Przeszedł długą drogę ewolucji, od rytuałów plemiennych, przez oznaczenia przestępców w starożytności, po współczesną sztukę.  Obecnie jest jednym z najpopularniejszych sposobów wyrażania siebie, łącząc tradycję z nowoczesną estetyką. Przyjrzymy się, jak zmieniało się znaczenie tatuażu na przestrzeni wieków.

Prehistoria i starożytność

Najstarsze ślady tatuażu pochodzą sprzed tysięcy lat. Archeolodzy odkryli zmumifikowane ciała z tatuażami, co świadczy o tym, że praktyka ozdabiania ciała była stosowana już przez prehistoryczne społeczności.

Lodowy Człowiek Ötzi

Był to najstarszy znany człowiek, którego ciało nosiło ślady tatuaży. Znaleziony w Alpach Tyrolskich w 1991 roku, Ötzi miał na ciele ponad 60 tatuaży, znajdowały się głównie na dolnej części pleców, kolanach i kostkach. Ze względu na umiejscowienie naukowcy spekulują, że tatuaże mogły pełnić funkcję terapeutyczną.

Egipt

Najbardziej popularne wśród kobiet. Odkryto mumie datowane na około 2000 p.n.e. z tatuażami przedstawiającymi geometryczne wzory, które mogły być związane z kultem płodności, a także pełnić funkcję ochronną, zwłaszcza w czasie ciąży. Warto zauważyć, że tatuaże w Egipcie mogły mieć również charakter magiczny i religijny.

Starożytna Grecja i Rzym

W starożytnej Grecji i Rzymie tatuaże były stosowane głównie w celach stygmatyzacji, np. do znakowania niewolników, przestępców czy dezerterów z wojska. Grecy nazwali tatuaż „stigma”, co w bezpośrednim tłumaczeniu oznacza „piętno”. W taki sposób społeczeństwo odróżniało ludzi skazanych na niską pozycję społeczną lub tych, którzy naruszyli prawo.

Tatuaż w kulturach rdzennych

W wielu tradycyjnych kulturach rdzennych tatuaż miał głębokie znaczenie symboliczne, często związane z duchowością, inicjacją do dorosłości, czy statusem społecznym.

Polinezja

Tatuaże w kulturach polinezyjskich, jak Maorysi z Nowej Zelandii, były nie tylko formą ozdoby, ale także znakiem statusu i tożsamości. Maorysi nosili tradycyjne tatuaże „moko”, które były rzeźbione na twarzy, symbolizując siłę i pozycję społeczną. Słowo „tatuaż” pochodzi właśnie od polinezyjskiego słowa „tatau”.

Japonia

W Japonii tatuaże były stosowane od wieków, początkowo jako sposób oznaczania przestępców. Jednak w okresie Edo (1603–1868), tatuaż stał się sztuką. Wielu mistrzów tatuażu tworzyło rozbudowane, pełne szczegółów i kolorowe wzory przedstawiające mitologiczne stworzenia, smoki, tygrysy i bóstwa.

Indianie Ameryki Północnej

Tatuaże były popularne także wśród rdzennych plemion Ameryki Północnej. Pełniły one funkcje duchowe i rytualne, często były związane z wojną, odwagą lub przynależnością plemienną.

Tatuaże w czasach nowożytnych

W Europie tatuaże były przez długi czas marginalizowane, a w niektórych epokach nawet zakazane, np. w średniowieczu Kościół katolicki potępiał praktykę tatuowania. Jednak sytuacja zaczęła się zmieniać w XIX wieku.

Powrót tatuaży do Europy

Tatuaże zyskały na popularności w Europie w wyniku odkryć geograficznych i kontaktów z kulturami zamorskimi. Marynarze, którzy podróżowali na dalekie wyspy, często przywozili ze sobą tatuaże jako pamiątki. Tatuowali sobie symbole związane z morzem, jak kotwice, statki czy syreny, które miały przynieść szczęście i chronić przed niebezpieczeństwami oceanu. James Cook, podczas swoich wypraw na Pacyfik, szczególnie spopularyzował tatuaże wśród europejskich marynarzy.

Tatuaż jako sztuka

W XIX wieku tatuaże stały się modne wśród arystokracji, zwłaszcza w Anglii. Brytyjski król Jerzy V miał tatuaże, podobnie jak wielu członków europejskich rodzin królewskich.

Tatuaże więzienne

W XX wieku tatuaże były silnie związane z subkulturami przestępczymi i gangami, szczególnie w więzieniach. W ZSRR tatuaże więzienne były symbolem hierarchii i statusu w świecie przestępczym, a każdy symbol miał swoje specyficzne znaczenie.

Współczesne tatuaże